ဇမ်ဘီယာနိုင်ငံတွင် ကာလဝမ်းရောဂါကြောင့် လူ ၅၇၄ ဦးသေဆုံးခဲ့ပြီး နေ့အလိုက် ကူးစက်ခံရသူ ၄၀၀ မှ ၅၀၀ အထိရှိခဲ့ကာ ယင်းရောဂါကူးစက်မှုကို တိုက်ဖျက်ရန်အတွက် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၂ ဒသမ ၅ သန်းရန်ပုံငွေ ခွဲဝေပေးခဲ့သည်ဟု ကုလသမဂ္ဂ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုအဖွဲ့က ဇန်နဝါရီ ၃၀ ရက်တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။
နိုင်ငံ၏ ကာလဝမ်းရောဂါကူးစက်ဖြစ်ပွားမှုကို တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်မှုတွင် အထောက်အပံ့ဖြစ်စေရန်အတွက် အရေးပေါ်ကယ်ဆယ်ရေးညှိနှိုင်းရေးမှူး မာတင်ဂရစ်ဖစ်က ဗဟိုအရေးပေါ်တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်ရေးရန်ပုံငွေ (CERF) မှ ငွေကြေးများကို ခွဲဝေချထားပေးခဲ့သည်ဟု ကုလသမဂ္ဂ လူသားချင်းစာနာမှု ဆိုင်ရာညှိနှိုင်းရေးရုံး(OCHA)က ပြောကြားခဲ့သည်။
ဇန်နဝါရီ ၂၈ ရက်အထိ ဇမ်ဘီယာ၏ အမျိုးသားပြည်သူ့ကျန်းမာရေးဌာန၏ ထုတ်ပြန်ချက်အရ ကာလဝမ်းရောဂါကူးစက်ဖြစ်ပွားသူ ၁၅,၀၀၀ ကျော်ရှိပြီး သေဆုံးသူ ၅၇၄ ဦး ရှိသည်ဟု ဆိုသည်။
“ရေကြီးတာ၊ ရေတွင်းတွေတိမ်ကောတာနဲ့ သန့်ရှင်းတဲ့ရေရရှိနိုင်ရေးအခက်အခဲတွေ အပါအဝင် ရေဖြန့်ဝေမှုနဲ့ မိလာစနစ်တွေ ရဲ့ စိန်ခေါ်မှုတွေက ကာလဝမ်းရောဂါကူးစက်မှုတွေကို ပိုမိုဆိုးရွားစေပါတယ်”ဟု OCHA က ဆိုသည်။
“CERF ရဲ့ ရန်ပုံငွေအသစ်ဟာ ကျန်းမာရေး၊ အာဟာရ၊ ရေ၊ မိလာနဲ့ တစ်ကိုယ် ရည်သန့်ရှင်းရေးနေရာတွေမှာ ထောက်ပံ့ကူညီမှုအပါအဝင် အရေးပေါ်တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်ရေးတွေမှာ ပါဝင်ကူညီပေးသွားဖို့ဖြစ်ပါတယ်”ဟု ဆိုသည်။
ယခုရာသီ၏ ကာလကြာရှည်ပြီး ပိုမို ပြင်းထန်သည့် ရေကြီးမှုများဖြစ်ပွားခဲ့ပြီးနောက် အာဖရိကအရှေ့ပိုင်းနှင့် အရှေ့တောင်ပိုင်းနိုင်ငံအများအပြားသည် ကာလဝမ်းရောဂါကူးစက်ဖြစ်ပွားမှုများ ကြုံတွေ့နေရသည်။
ဇင်ဘာဘွေနိုင်ငံသည် ဇန်နဝါရီ ၂၉ ရက်တွင် ကာလဝမ်းရောဂါကာကွယ်ဆေး တိုက်ကျွေးမှုကို စတင်လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ဇင်ဘာဘွေတွင် ကာလဝမ်းရောဂါကြောင့် သေဆုံးသူ ၄၀၀ ကျော်ရှိသည်ဟု အစိုးရက ဆိုသည်။
ဇင်ဘာဘွေနိုင်ငံသည် လွန်ခဲ့သည့်သီတင်းပတ်က ကာကွယ်ဆေးအလုံးရေကိုးသိန်းကို ပထမအသုတ်အဖြစ် ရရှိခဲ့သည်ဟု ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့WHO က ပြောကြားခဲ့သည်။
ဇန်နဝါရီ ၂၉ ရက်က ကာလဝမ်းရောဂါ အဆိုးဆုံးကူးစက်ဖြစ်ပွားနေသည့် နေရာများမှတစ်ခုဖြစ်သော မြို့တော်ဟာရာရီ၏ ဆင်ခြေဖုံးဒေသ ကူဝတ်ဇာနာတွင် ပထမဆုံးတိုက် ကျွေးမှုများလုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။
ကာလဝမ်းရောဂါသည် ဆိုးရွားသည့် ဝမ်းပျက်ဝမ်းလျှောရောဂါကို ဖြစ်စေတတ်သည့် ဘက်တီးရီးယားပိုးကြောင့်ဖြစ်ပြီး သန့်ရှင်းမှုမရှိသည့် သောက်သုံးရေနှင့် အစားအစာများမှတစ်ဆင့် ကူးစက်ပျံ့နှံ့လေ့ရှိသည်။
ထိုရောဂါသည် ဆင်းရဲမွဲတေမှု၊ သန့်ရှင်းသည့် သောက်သုံးရေမရရှိမှုအခြေအနေများနှင့် ဆက်နွှယ်လျက်ရှိသည်။
မာလာဝီနိုင်ငံတွင် ၂၀၂၃ ခုနှစ်က ဆယ်စုနှစ်များအတွင်း အဆိုးရွားဆုံး ကာလဝမ်းရောဂါဖြစ်ပွားခဲ့သည်။
ပြီးခဲ့သည့်နှစ်အနည်းငယ်အတွင်း အာဖရိကတိုက်ရှိ နိုက်ဂျီးရီးယားနှင့် ယူဂန်ဒါနိုင်ငံတို့အပါအဝင် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းရှိ နိုင်ငံပေါင်း ၃၀ ခန့်တွင် ဆိုးရွားသည့် ကာလဝမ်းရောဂါများဖြစ်ပွားခဲ့ကြောင်း WHO ကဆိုသည်။
ကာလဝမ်းရောဂါသည် ဖွံ့ဖြိုးပြီးနိုင်ငံများအပေါ် သက်ရောက်မှု အနည်းငယ်သာ ရှိခဲ့သည်ဟုလည်း WHO က ပြောကြားခဲ့သည်။
